"Tatuażysta z Auschwitz" - Heather Morris

Data wydania: 18.04.2018

Tytuł oryginału: The Tattooist of Auschwitz

Tłumacz: Katarzyna Gucio

ISBN: 978-83-65973-31-3

Wymiary: 130 x 197 mm

Strony: 320

 Cena: 34,90 zł

Są takie książki, po które trzeba sięgać w odpowiednim czasie. Książki, do których trzeba dorosnąć, żeby je odpowiednio zrozumieć. Żeby wydobyć z nich sens, żeby poczuć naprawdę to, co chcą nam przekazać. Tatuażysta z Auschwitz to właśnie jedna z takich pozycji. Szybko zyskała status bestsellera na miarę Listy Schindlera czy Chłopca w pasiastej piżamie. I choć nie czytałam jeszcze tych dwóch książek, to jestem w stanie śmiało stwierdzić, że dzieło Heather Morris jest naprawdę poruszające.

Głównym bohaterem, a zarazem tytułowym tatuażystą, jest Lale Sokołow. Dwudziestosześciolatek, który trafił w 1942 roku do obozu w Auschwitz (Oświęcimiu) i przypadło mu zadanie naznaczania pozostałych więźniów. Niemal codziennie nadawał odpowiednie numery więźniom, co nie było ani przyjemne, ani nie dawało nadziei na lepsze jutro. A może jednak? W końcu Ci, którzy nie dostali numeru od razu szli na stracenie… Któregoś dnia stanęła przed nim przerażona, młoda dziewczyna o imieniu Gita. I choć Lale wiedział, że i jej musi zadać ból igłą, to obiecał sobie, że pomoże jej przetrwać, że ją uratuje. Ale żeby tego dokonać, sam musi najpierw pozostać przy życiu.

Trzeba przyznać, że Lale w taki czy inny sposób wyrobił sobie w Auschwitz pewną pozycję. Był traktowany nieco lepiej niż inni więźniowie w związki z pełnionym przez niego stanowiskiem. Wykorzystał to, aby pomóc innym. Przemycał jedzenie, dzielił się dodatkowymi racjami żywnościowymi. I zakochał się. Bo czy ludziom mogli odebrać nadzieję, prawo do miłości czy przyjaźni? Nie. To akurat była jedna z nielicznych rzeczy, która im pozostała. Powieść ta jest oparta na faktach, Lale Sokołow postanowił podzielić się swoją historią chwilę po tym, gdy zmarła Gita. Bo widzicie… Faktycznie udało mu się przetrwać w obozie, uratować Gitę, a potem ją odnaleźć i poślubić. I chociaż ta powieść łamie serce, to mimo wszystko jest historią pełną nadziei, dodającej otuchy w mrocznych czasach, historią niesamowitej miłości.

Ta książka jest w pewien sposób na pewno bolesna. Dosadnie opowiada o tym, jak wyglądało życie więźniów w obozie. Ukazuje, jaką postawę wobec nich mieli ci, którzy tam rządzili. Skłania do refleksji i zastanowienia się nad tym, jakim trzeba być człowiekiem, aby z taką znieczulicą i tak zimną krwią móc posyłać ludzi na śmierć do krematorium. Albo po prostu bez mrugnięcia okiem wystrzelać słabszych na oczach całej reszty. Choć zdarzali się bardziej ludzcy strażnicy, to nie zmienia to faktu, że byli i tacy, którzy swoim okrucieństwem naprawdę przechodzili wszelkie granice. Traktowali ludzi gorzej niż psy, choć wydawałoby się, że wszyscy jesteśmy równi, prawda? Cóż, nie w Auschwitz. Tam równość nie miała miejsca.

Twórczość Heather Morris sprawia również, że zaczynamy się zastanawiać nad tą drugą perspektywą – nad tym, co czuli sami więźniowie. Stopniowo ich świadomość wzrastała i zaczęli się orientować w sytuacji, w której się znaleźli. Doskonale wiedzieli, co oznacza dym unoszący się w oddali. Doskonale wiedzieli, że jak ktoś zostanie zabrany, to już nie wróci. I nie było tutaj żadnej reguły – czy pracowałeś czy też nie, w każdej chwili ktoś inny mógł zadecydować o twoim życiu bądź śmierci. Ot tak, w ułamku sekundy. Wieczny strach, brak pożywienia, brud… To nie jest życie, na jakie zasługuje jakikolwiek człowiek. Smutne, łamiące serce, poruszające. Heather Morris naprawdę dobrze to wszystko opisała. Idealnie oddała realia, przygnębiającą atmosferę, relacje między bohaterami. Doskonała robota.

Czy Tatuażysta z Auschwitz to książka, która zasługuje na uwagę? Zdecydowanie. Choć nie powinniśmy rozpamiętywać przeszłości, bo co było to było i nic już się na to nie poradzi, to wydaje mi się, że warto po nią sięgnąć. To raczej ponadczasowa tematyka, która zawsze będzie trafiać do ludzkich serc.