"Helisa" - Marc Elsberg

Data wydania: 01.03.2016

Tytuł oryginału: Helix

Tłumacz: Elżbieta Ptaszyńska-Sadowska

ISBN: 978-83-280-4231-5

Wymiary: 150 x 225 mm

Strony: 540

 Cena: 44,99 zł

Najpierw pojawiło się Blackout. Nie przeczytałam. Potem wyszło Zero. Też nie przeczytałam. Ale gdy pojawiła się Helisa to autor zyskał moją atencję w stu procentach! Te zawodowe zboczenia… Co ja poradzę na to, że kocham DNA? Uwielbiam genetykę, biotechnologię i inżynierię genetyczną? Taka piękna podwójna helisa na okładce… Nie mogłam tego zlekceważyć. Nie tym razem. I gdy zaczęłam ją czytać – co ciekawe, w otoczeniu laboratoriów biotechnologicznych, w przerwach między izolacją DNA – to w mojej głowie pojawiło się tylko jedno pytanie: Dlaczego tak długo zwlekałam z zapoznaniem się z twórczością Marca Elsberga?

Dawniej wydawało się, że kod genetyczny to coś niezmiennego, że ludzie nie mogą zmieniać genów, nie mogą ich kontrolować. Dzisiaj, wraz z rozwojem nauki i technologii okazuje się, że jest zupełnie inaczej. Możemy nimi manipulować, a gdy weźmiemy pod uwagę epigenetykę to dodatkowo okaże się, że nie potrzebujemy do tego laboratorium. Terapia genowa pozwala leczyć śmiertelne choroby, inżynieria genetyczna wychodzi naprzeciw potrzebom dzisiejszego społeczeństwa, a genetyka staje się powoli dziedziną bardziej informatyczną niż biologiczną. Bioinformatyka to obecnie bardzo szybko rozwijająca się nauka, niezwykle obiecująca. Jednak czy manipulacje genetyczne są w pełni bezpieczne? Wszystko ma drugie dno. Oczywiście rozwój biotechnologii może nam pomóc w tworzeniu lepszego świata, ale jak daleko możemy się posunąć w swoich poczynaniach? Chwilami to już nawet nie jest kwestia rozwagi czy moralności, a światowego bezpieczeństwa. I jest to pięknie widoczne w Helisie Marca Elsberga.

Autor zaprezentował w swojej książce świat, w którym naukowcy zaczynają stosować innowacyjną metodę CRISPR/Cas9. Pozwala ona manipulować genomem w taki sposób, że możemy wprowadzać do niego pożądane przez nas zmiany czy też cechy, np. nowe geny, a ślad po jakiejkolwiek interwencji laboratoryjnej zniknie. Nie zostaną żadne dodatkowe sekwencje nukleotydowe (jak na przykład markery selekcyjne stosowane w transformacji genetycznej przy tworzeniu konstruktów), poza konkretnym genem. Naukowcy od lat marzyli o technice, która by to umożliwiła i w końcu się doczekali. CRISPR/Cas9 stopniowo się rozwija, a ja ogromnie się cieszę, że Marc Elsberg tak umiejętnie połączył rzeczywistość z fikcją literacką. Zaufajcie mi, wszystko, co dzieje się w tej książce, jest możliwe. Kiedyś nie do pomyślenia było stworzenie człowieka idealnego, a z CRISPR/Cas9 staje się to czymś niezwykle prawdopodobnym. To wspaniałe, że Elsberg przeprowadził dokładny research w dziedzinie biotechnologii i przedstawił ją taką, jaka jest naprawdę. Bo wiecie, osobiście uważam, że każda książka (poza dokumentalnymi) to fikcja literacka, w pełni wymyślona przez danego autora. Ale czy to się kłóci z prawdziwością pewnych faktów, które się w niej pojawiają? Nie!

Tutaj sprawa dotyczy głównie ośrodka, w którym tworzy się dzieci idealne. Każda para rodziców ma okazję zaprogramować swoje dziecko, wybrać najlepsze dla niego cechy, a potem odpowiedni zespół naukowców wprowadzi do genomu jeszcze nienarodzonego dziecka odpowiednie geny i przeprowadzi na matce zapłodnienie in vitro. To obiecująca inwestycja w przyszłość waszego potomstwa! Pomijam już nawet kwestię wyglądu, ale dzięki temu zabiegowi można ukierunkować swoje dziecko na odpowiednią drogę kariery. Można mu zapewnić lepszą zdolność przyswajania wiedzy, lepszą kondycję, wytrzymałość, odporność… A przecież każdy rodzic chce dla swojego dziecka tego, co najlepsze. Jednak co na to sami zainteresowani? I to staje się tutaj sporym problemem. Teoretycznie. W ośrodku żyją niezwykle uzdolnione dzieci, super inteligentne, wręcz genialne. Twórcom ośrodka wydaje się, że mają tych małych geniuszy pod kontrolą. Tylko im się wydaje. Czy naprawdę wierzyli, że istoty przewyższające je pod względem większości cech nie zobaczą, co się dzieje? Nie postanowią zmieniać świata na własną rękę? Nie poczują się oszukane?

Jill i Gene wcale nie chcą zniszczyć świata. Chcą stworzyć lepszy, odpowiedni do nich. Nie chcą być jedynymi wyrzutkami społeczeństwa. Chcą, aby idealnych dzieci było więcej. Chcą, aby każdy rodzic mógł sobie zaprogramować swoje dziecko. Układają swój własny plan, prowadzą badania na własną rękę, jednak mimo wszystko ich postrzeganie jest dosyć ograniczone. Bo co jeśli ktoś zacznie tworzyć armię niebezpiecznych psychopatów? Jednak to jest tylko jeden punkt widzenia, a autor zapewnił nam ich kilka. Właściwie mamy tutaj perspektywę każdego, kto jest związany z tą tematyką – rodziców, którzy chcą mieć cudowne dzieci, ale widzą w tym pewne nieścisłości; naukowców z całego świata, którzy wiedzą, że owszem, inżynieria genetyczna jest niezwykle obiecująca, ale gdy dostanie się w niepowołane ręce, może stać się niezwykle niebezpieczna; polityków, którzy boją się tego, do czego cała ta sytuacja i rozwój mogą doprowadzić. To niezwykle kompleksowa i złożona powieść, która porusza bardzo ważny temat. Niebawem może on dotyczyć nas samych.

Przyznaję, że autor najbardziej urzekł mnie dokładnym researchem, jaki przeprowadził w związku z podjęciem tematu biotechnologii. Uwielbiam książki pełne sensacji, które dodatkowo nawiązują do tego świata nauki. Tu mnie miał, a dodatkowo okazało się, że Marc Elsberg po prostu doskonale pisze, świetnie operuje wydarzeniami, nie boi się zaskakujących zwrotów akcji, dba o odpowiednie tempo i dynamikę. Helisa to powieść, która mnie całkowicie pochłonęła. To genialny pomysł i równie dobre wykonanie. Gdyby wszyscy autorzy z takim zaangażowaniem pisali swoje powieści… Może jedynie kreacja bohaterów nie jest zbyt mocna, a zakończenie było zbyt „szybkie”, ale mimo wszystko jestem naprawdę usatysfakcjonowana tą lekturą.

Czytając niektóre opinie tej książki spotkałam się z określeniami „science-fiction”. Ja tutaj tego nie widzę… Wierzcie mi, dzisiejsza nauka ma spore możliwości, a CRISPR/Cas9 naprawdę istnieje. To nie jest wymysł autora. Poszukajcie sobie naukowych artykułów na ten temat. Stworzenie człowieka idealnego jest możliwe, choć się o tym głośno nie mówi. Choć autor nie stroni od specjalistycznego nazewnictwa, to wyjaśnia wszystko w odpowiedni sposób tak, aby każdy czytelnik mógł zrozumieć, o co chodzi. A ja, jako biotechnolog-genetyk z wykształcenia, mogę jedynie potwierdzić prawdziwość jego słów. I to jest zdecydowanie największa zaleta tej książki – realizm! Serdecznie polecam i wiem, że nie powinnam była tak długo zwlekać z zapoznaniem się z twórczością tego autora.